Search
Free School Management System
Free School Management System for Kenya

Free School Management System

Learn More

KCSE CLUSTER TESTS 25

Kiswahili Paper 2

1. UFAHAMU (Alama 15)

Soma makala yafuatayo kisha ujibu maswali yanayofuatia.
1.

Teknolojia mpya ni tawi la maarifa linalohusiana na sayansi kwa upande mmoja na uhandisi (uinjinia) kwa upande mwingine. Sayansi ni elimu inayotokana na uchunguzi na majaribio katika maabara nao uhandisi ni ujuzi wa kuunda mitambo. Maarifa ya sayansi yanapotumiwa kutengeneza vitu viwandani,hali hii inakuwa teknolojia.


Zao mojawapo la teknolojia mpya ni simu tamba. Watu vijijini sasa wanawasiliana na jamaa zao walio mbali. Akina nyanya wanapopanda njugu, kupalilia migomba. kukama ngamia au kukuna nazi, wanaweza kuzungumza na wajukuu zao walio Uingereza, Uchina au kwingine kule.

Hakuna mahali ambapo hapajafikwa na teknolojia mpya. Tukitembelea baadhi ya nyumba tutaona vifaaa kama vile tanuri la miale au mikrowevu arnbalo linapika maharagwe yakaiva kwa dakika chache tu. Majokofu nayo yanatusaidia kuhifadhi vyakula bila kuharibika. Hata maiti na mizoga inaweza kuhifadhiwa kwa miaka mingi kwa ajili ya utafiti bila kuoza katika ufuo au mochari.


Kwa upande wa kilimo, teknolojia imefanya makubwa. Lakustaajabisha ni mtu mmoja kulima eneo kubwa la shamba kwa trekta halafu akapanda kwa tandazi, akanyunyizia dawa kukausha magugu, akavuna na kukoboa mahindi akiwa peke yake. Siku hizi inawezekana kukuza mimea na kufuga wanyama wanaokomaa kwa muda mfupi na kutoa mazao maradufu kwa sababu ya teknolojia mpya.


Teknolojia hii imewezesha watu kuvumbua aina nyingi za nishati. Badala ya kutegemea umeme unaotokana na maji tu, sasa watu wanatumia mvuke, nguvu za upepo na nishati ya jua kupata umeme. Kwa sababu hii, hata mababu zetu vijijini wanatazama televisheni bila shida wala wahka.
Kwa upande mwingine, teknolojia ina madhara yake. Kwa mfano, uundaji wa silaha kali unaendelea kuwaangamiza watu wengi. Mabomu ya kitonoradi yaliyoangushwa Hiroshima na Nagasaki Japan mwaka 1945 ni zao la kisayansi. Haya yaliwaua watu wengi na madhara yake bado yanadhihirika hata leo katika maumbile ya watoto wanaozaliwa na upungufu. Tena magaidi na wahalifu wa kimataifa wanatumia teknolojia mpya kuimarisha mbinu zao za kutenda maovu.


Isitoshe, inawezekana kutumia teknolojia kuagizia benki kuturna pesa nje ya nchi bila mwenye hazina kujua.
Wahalifu wanaweza kusikiza mawasiliano ya watu kwa simu hata ikiwa ni baina ya polisi. Kisha matatizo
mengi ya kiafya yasemekana yanatokana na vyakula vilivyokuzwa kutumia teknolojia mpya. Katika usafiri, kuna gari moshi lenye kutumia stima badala ya makaa. Hili ni zao la teknolojia mpya vile vile. Ingawa mwendo wake ni wa kasi, kasi hiyo na stima huweza kusababisha ajali mbaya mno.


Ingawa madhara yapo lakini rnanufaa ya teknolojia ni mengi zaidi kuliko madhara yenyewe. Faida ni kuwa teknolojia hurahisisha shughuli za watu kama vile kufua na kusafiri. Pia hufanya matokeo ya shughuli kuwa bora zaidi. Kazi iliyopigwa chapa kwa kompyuta huwa safi na bora. vile vile, vitu vinavyotengenezwa siku hizi ni vidogo na vyepesi lakini bora zaidi. Tukichukua mfano wa magari tunaona kuwa ni madogo lakini yenye muundo wa kuvutia. Tatizo tu ni ile kasi kubwa ambayo ni moja ya mambo yanayosababisha ajali nyingi.


Gharama ya vitu vinavyotengenezwa kutumia teknolojia mpya ni nafuu. Teknolojia hii inatumia rnalighafi ya kisasa na hivyo kuhifadhi madini yetu. Pia huunda vitu ambavyo matumizi yake hayadhuru mazingira.


Tusisahau kuwa hata hapa kwetu matekinia wa ‘jua kali’ wanapiga hatua. Wanajitahidi usiku na rnchana kuunda vitu vya kutuuzia kwa gharama nafuu. Mitambo ya kusukuma maji sasa inapatikana. Vyombo vya kusafirisha mizigo, vifaa vva kunyunyizia maji, tanuri ya kuoka inayohifadhi nishati na vingine vingi, sasa vinaundwa ili kuimarisha sekta hii. Ikiimarika,Kenya inaweza kuwa nchi yenye uwezo


Maswali

a) Eleza umuhimu wa teknolojia mpya kwa zaraa (alama 2) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………..

b) “Kwa hakika uhandisi umepiga hatua”. Thibitisha kauli hii kulingana na taarifa. (alama 2) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………..

c) Unga mkono kauli kwamba hakuna mahali ambapo hapajafikiwa na teknolojia. (alama 2) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ………………………………………………………………………………………………………

………………………………..

d) Uvumbuzi wa teknolojia umeusaidiaje ulimwengu kupunguza gharama ya uzalishaji wa bidhaa? (alama 3) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………..

e) Taja athari zozote mbili za kughasi za uvumbuzi. (alama 2) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………..

f) Eleza jinsi uvumbuzi umeibuka na anasa ya kipekee. (alama 2) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………..

g) Eleza maana za maneno haya jinsi yalivyotumiwa katika kifungu. (alama2)

i) Malighafi

……………………………………………………………………………………………………… …………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………

ii) Matekinia

……………………………………………………………………………………………………… …………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………

20 marks

2. MUHTASARI (Alama 15)

2.

Katika kila kiwango, wanafunzi huonekana kama wana shida kubwa sana katika kuyachambua mashairi. Hali hii ni matokeo ya mambo mengi. Yaweza kuwa mashairi waliyokutana nayo mara ya kwanza yalikuwa magumu, au yalikuwa yamechanganya Kiswahili sanifu na lahaja zingine ambazo wasomi hawangezielewa moja kwa moja.

Jambo hili huwakatisha wanagenzi tamaa hasa wanapokosa kulipata katika kamusi msamiati uliotumika. Wanapotamauka, wao huwa hawataki kujishughulisha na mashairi. Huu ndio mwanzo wa kuanguka kwao katika mtihani kwa vile wengi wao hulazimika kukutana na mashairi kwa mara ya kwanza katika chumba cha mtihani. Hiki ni kinyume cha jinsi mambo yanavyostahili kuwa. Ukweli ni kuwa mashairi yanastahili kuwaburudisha wasomi pindi wakutanapo nayo.


Madai kuwa mashairi ya Kiswahili ni magumu kufahamika isipokuwa kwa watu maalum wenye vipawa maalum hayafai. Mwanafunzi ambaye anataka kufanya vizuri katika swali la mashairi ni lazima aanze kuyapenda mapema iwezekanavyo. Ni muhimu aazimie kuyapenda hasa ajuapo kuwa atatahiniwa katika sehemu hii. Kwa vile hana njia ya kuyaepuka,azingatie msemoi wa wazungu usemao kuwa kama hupati upendacho, anza kupenda kile ukipatacho. Ili kuchochea upendo ndani yake, asijishughulishe nayale mashairi ambayo anayaona kama ni magumu. Ajaribu kuyaelewa yale ambayo anayaelewa na kuudondoa ule ujumbe ambao yameubeba na vile vile ajaribu kuufurahia utamu wa maneno yaliyotumika. Atalipata hili kwa kuyasoma kwa sauti. Kila mara, akumbuke kwamba kadiri atakavyokutana na mashairi mengi ndivyo atakavyofurahia na kuyaelewa.


Pili, akikutana na shairi, asishtushwe na msamiati au lahaja iliyotumika. Hata kama haelewi msamiati uliotumika, ajaribu kuelewa ujumbe uliomo katika shairi. Hata hivyo, lazima ajihami na msamiati mwingi iwezakanavyo. Isitoshe, ni muhimu katika mazoezi yake kujaribu kuandika mashairi yake mwenyewe ili aelewe ni kwa nini waandishi huyaandika mashairi jinsi wanavyoandika;Atagundua kwa nini waandishi huyarefusha, huyafupisha au huyabadilisha maana ya maneno mbalimbali. Maswali a) Ni mambo gani yanayochangia kuanguka kwa mwanafunzi katika swali la ushairi? (alama 7) (maneno 40)


Nakala chafu

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………….........................................................

……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

Nakala Safi.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

b) Mwandishi amependekeza hatua gani kuchukuliwa ili mwanafunzi afaulu katika maswali ya mashairi?

(alama 8) (Maneno 50)

Nakala Chafu

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

Nakala safi
………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….
……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

20 marks

3. MATUMIZI YA LUGHA (Alama 40)

3.

a) Kamilisha kwa mnyambuliko sahihi. (alama 1)

Kitoto kichanga kilipo………………………………..kilichangamka sana (oga).

b) Majina mengi katika ngeli ya U-ZI huchukua kiambishi U katika umoja lakini viambishi tofauti katika wingi. Andika majina matano ukionyesha viambishi hivyo tofauti katika umoja na wingi. (alama 2 ½ )

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

c) Tofautisha maana ya sentensi zifuatazo: (alama 2)

Chakula chote kitaharibika. Chakula chochote kitaharibika.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

d) Zifuatazo ni aina gani za konsonanti na hutamkiwa mahali gani? (alama 2)

i) /h/……………………………………………………………………………………………… ………………….

ii) /r/………………………………………………………………………………………………… ………………..

e) Sahihisha sentensi : (alama 2)

Mama mwenye alikufa amezikwa katika kaburini. (alama 2)

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

f) Ainisha sentensi ifuatayo kwa mfumo wa mstari (alama 3)

Ng’ombe waliovamia shamba letu wamesababisha uharibifu mkubwa. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….
………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

g) Sentensi hizi ni za aina gani? (alama 2)

i) Mkulima aliyekata rufani atasaidiwa kesho.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

ii) Walimu na wazazi wanatengeneza bweni.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

h) Andika sentensi zifuatazo kulingana na maagizo uliyopewa. (alama 2)

i) Ngome ya wanajeshi ilifanyiwa ukarabati. (Andika katika hali ya mazoea). ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

ii) Gari hili lapendeza.(tumia kivumishi kisistizi)

. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

i) Bainisha virai nomino, virai vivumishi, na virai vielezi katika sentensi ifuatayo: (alama 3)

Yule mwalimu mwenye ndevu amewasili ukumbini sasa hivi.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

j) Kanusha sentensi ifuatayo : Wao wangeniazima kalamu tungemaliza kazi kwa wakati. (alama 1 ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

k) Iakifishe sentensi ifuatayo:

Io amekimbia (alama 2)

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

l) Bainisha silabi zilizo katika neno lifuatalo utaje ni za aina gani. (alama 2)

ambwa

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

m) Andika kinyume cha: (alama 1)

Benati yule alifanya kazi polepole.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

n) Tofautisha vitate vifuatavyo kwa kuvitungia sentensi moja (alama 2) Kucha na kuja. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

o) Andika udogo na ukubwa wa neno; Mwana. (alama 2)

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

p) Andika visawe vya maneno haya: (alama 2)

i) Mwehu ………………………………………………………………………………………………… …………………..

ii) Mahuluki………………………………………………………………………………………… …………………………

q) Bainisha shamirisho kipozi na shamisisho kitondo katika sentensi ifuatayo: (alama 2)

Onyango alimnunulia simu mpenzi wake.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….
………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

r) Andika katika msemo halisi. (alama 2)

Maina alisema kwamba njiani kulikuwa kumenyesha sana ndio sababu walichelewa. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

s) Eleza matumizi ya vile katika sentensi hii. (alama 1)

Vile vile seremala alitengeneza meza.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

t) Ainisha viambishi awali katika neno lifuatalo ; Alichompa. (alama 2)

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

u) Tumia kirejeshi ‘O’ cha tamati katika kuandika upya sentensi hii. Timu yao hushindwa inapocheza vyema. (alama 1) ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

v) Cheo cha mtu afanyaye kazi katika maktaba huitwa………………………………….(alama 1) ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

40 marks

4. ISIMUJAMII (Alama 10)

4.

Taja na ueleze njia tano zinazochangia maenezi ya lugha ya Kiswahili nchini.

………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………….........................................................
………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….
………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….

10 marks

Back Top