Search
Free School Management System
Free School Management System for Kenya

Free School Management System

Learn More

KCSE CLUSTER TESTS 23

Kiswahili Paper 2

1. UFAHAMU (Alama 15)

1.

Soma Makala yafuatayo kisha ujibu maswali. Nimekaa na kutafakari kwa kipindi kirefu, juu ya mabilioni ya pesa ambayo yametengwa na serikali ili kudhamini miradi ya maendeleo ya wanawake. Kina mama au wanawake wengi wanakiri na kusema kwamba fedha hizo zimewezesha kuwaondoa katika lindi la unyanyasaji kutoka kwa waume zao. Kwani kila mmoja anamheshimu mwenzake kwa sababu ya kipato alicho nacho. Wengi wameweza kuanza biashara ndogondogo ambazo huwaletea angaa kipato kidogo.

Ukweli ni kwamba fedha hizi zimesaidia kuwatoa wanawake wengi katika unyanyasaji, kwani wengi wanaweza kuanzisha kazi za ujasiriamali na hata kuendesha shughuli mbalimbali za maendeleo. Kutokana na mafanikio haya, wabunge waliopitisha hoja bungeni za kuanzisha mpango huu wa kuwakwamua wanawake kimaendeleo wanafaa kupongezwa. Mafanikio haya yamewafanya akina mama kujikimu kimaisha na hivyo kutowategemea wanaume katika kila jambo. Ukitaka kujua ukweli kuhusu hili, nenda kwenye masoko utaona akina mama jinsi wanavyohangaika na biashara zao. Kwa hivyo, ujasiriamali huendelezwa na akina mama zaidi na hivyo wanapaswa kuwezeshwa kwa hali na mali.

Akina mama pia wanafaa kupongezwa kwani wameamua kujitosa kukopa fedha kutoka kwenye taasisi mbalimbali za fedha. Fedha hizo kwa kiwango kikubwa zimewainua kutoka katika ufukara uliokithiri hadi katika maisha ya heshima. Wale ambao hawajajaribu kuchukua mikopo, ni muhimu wafanye hivyo ili wajikimu kimaisha.

Maisha ya sasa ni magumu, hivyo yahitaji kusaidiana kwa kila hali na mali. Wanaume kwa wanawake ni vyema wachange bia ili wavumbue riziki. Ushirikiano utarahisisha maisha yao. Hata hivyo, sio tu akina mama hao wameondokewa na unyanyasaji waliokuwa wakiupata ndani ya nyumba zao, toka kwa akina baba, bali hata masuala ya mrundikano wa kesi za kugombea ardhi kwa akina mama, zimepungua. Sababu ni kwamba akina mama wengi wameweza kujitafutia ardhi wenyewe kwa fedha walizonazo. Ukweli ni kwamba hali imebadilika. Kinyume na hapo awali, ambapo majumba ya kifahari na mashamba yalikuwa hifadhi ya wanaume, siku hizi wanawake wanamiliki hayo yote.

MASWALI

a) Eleza dhamira ya makala haya.

………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

b) Eleza sababu ya msimulizi kuwapongeza wabunge.

………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

c) Wanaume walikuwa wakirudisha maendeleo nyuma nchini kivipi?

…………………………………………………………………………………………………..

d) Sera za serikali zimesaidia wanawake sana. Thibitisha. (alama 3) ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

e) Toa sababu tatu zilizowafanya wanawake waishi katika umasikini kwa mujibu wa makala haya. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

f) Eleza maana ya msamiati na vifungu vifuatavyo kama vilivyotumika katika kifungu hiki

i) Kutafakar

i …………………………………………………………………………………………

ii) Rizik\

i …………………………………………………………………………………………

iii) Kwa hali na mali

…………………………………………………………………………………………

15 marks

2. UFUPISHO: (Alama 15)

2.

Soma kifungu kifuatacho kisha ujibu maswali. Sekta za umma nchini hazina kifani katika uzembe. Unapohitaji huduma za posta, umeme, maji, mawasiliano, utayarishaji wa mishahara na malipo mengine, utalazimika kusubiri kwa siku, miezi na hata miaka ili upate haki yako, hata wakati mwingine ukakosa!

Wafanyakazi wa sekta hii hukosa kutimiza majukumu yao ipasavyo kutokana na ukosefu wa motisha yaani mishahara duni, uhaba wa nyenzo za kutekeleza majukumu yao na kutozingatia kazi kwa wakaguzi na viongozi wa wafanyikazi.

Minghairi ya hali hii, visa vya ufisadi ndiyo sifa inayopambanua huduma za umma. Baadhi ya wafanyakazi hupatikana maofisini na katika maeneo yao ya kikazi kwa nadra sana kwa sababu hukimbilia kwingineko kutafuta malipo ya kujazia mishahara yao duni kujikimu kimaisha. Athari za matendo haya zimekuwa kukokota kukua kwa uchumi, ukosefu wa imani kwa huduma za umma na utoaji wa huduma hafifu.

Kufuatia udhaifu huu, katika siku za majuzi, sekta za kibinafsi zimetambulika kuwa muhimu sana katika utoaji huduma kwa wananchi. Uchumi wa mataifa yanayopendelea sekta za kibinafsi yametambuliwa kukua kwa kasi kuliko yale yanayoandama mfumo kongwe wa serikali kutawala shughuli za uzalishaji mali.

Lakini kwa kuwa mashirika ya kibinafsi, aidha, yamebainika kuwa na udhaifu wa aina yake, serikali inaposhirikiana kindakindaki na sekta hii, uwastanishaji wa hali za kazi utajiri. Kwa kuwa dhamira kuu ya mashirika ya kibinafsi huwa kujizolea faida kemkem, yamekuwa yakifanyisha wafanyikazi wao kazi nyingi kupita kiasi ambayo mara nyingine huwadhuru kiafya. Japo mshahara wao ni afadhali kuliko wa sekta ya umma, baadhi ya sera huwa kandamizi na hutinga fursa za wafanyikazi kukuza majukumu yao binafsi, mengi yakiwa muhimu kwa jamii jumla.

Ushirikiano wa serikali na mashirika ya kibinafsi, kwa hivyo, una uwezo mkubwa wa kustawisha na kupanua mawanda ya uchumi. Utakuwa dawa mujarabu kwa udhaifu wa pande zote. Sekta za kibinafsi zinazolenga kujipatia faida nyingi, kwa upande mmoja, zitasaidia katika kuondoa uzembe, utepetevu na mapuuza yanayotamalaki huduma za serikali kwani yatalenga uzalishaji mwingi ili kutimiza malengo yao.

a) Fupishaj aya tatu za mwanzo. (maneno 60) (alama 9, 1 ya utiririko)

Matayarisho

………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

Jibu

………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

b) Kwa kuzingatia aya tatu za mwisho, eleza mambo muhimu yanayoshughulikiwa na mwandishi (Maneno 50) (alama 6,1 ya utiririko)

Matayarisho

………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..
Jibu

………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

15 marks

3. MATUMIZI YA LUGHA (Alama 20)

3.

a) Kanusha sentensi ifuatayo

Nitafua viatu ambavyo ni safi …………………………………………………………………………………………………..

b) Unda neno lenye mpangilio huu wa silabi: III

…………………………………………………………………………………………………..

c) i) Eleza maana ya ‘silabi funge’

…………………………………………………………………………………………………..

ii) Andika neno lenye silabi funge na uionyeshe.

…………………………………………………………………………………………………..

d) Tunga sentensi ukitumia vitate vifuatavyo kudhihirisha maana.

i) Thibiti:……………………………………………………………………………….

ii) Dhibiti………………………………………………………………………………..

e) Andika katika usemi wa taarifa

“Kesho tutaenda kumlaki Rais Obama.” Farida alisema

. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

f) Changanua sentensi ifuatayo kwa kutumia mishale.

Mkulima aliyelima shamba juzi amepewa zawadi.

g) Bainisha chagizo, shamirisho na kiima katika sentensi hii. (alama 3) Mfanyibiashara aliuza maembe jana jioni ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

h) Unda vitenzi kutokana na nomino zifuatazo:

i) Mkulima …………………………………………………………………………………….

ii) Neno………………………………………………………………………………………..

i) Eleza maana mbili ya neno‘chura’

………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

j) Andika sentensi hii upya kwa kutumia ‘amba’ (alama 2) Mtoto anayelia ni wa muuguzi. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

k) Bainisha mzizi wa neno lifuatalo.

Uchochezi …………………………………………………………………………………………………..

l) Onyesha matunizi mawili ya herufi kubwa.

………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

m) Eleza maana mbili ya sentensi ifuatayo

Mlango wake ni mzuri

n) Tunga sentensi kudhihirisha masharti yasiyowezekana.

o) Kamilisha jedwali lifuatalo.

p) Ainisha matumizi ya ‘ –ema’ katika sentensi hii.

Mwalimu mwema hufunza vyema kutokana na wema wake. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

q) Andika sentensi hii katika hali wastani

Jumba linamilikiwa na jitu hil

i …………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………..

r) Weka majina haya katika ngeli zake.

i) Samli………………………………………………………………………………

ii) embe……………………………………………………………………………….

s) Andika kisawe cha ‘kaa’

………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..

20 marks

4 ISIMUJAMII (Alama 10)

4.

a) Fafanua istilahi zifuatazo za isimujamii:

i) Ujozi lugha ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

ii) Kubadili msimbo ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

b) Taja sifa tatu za lugha

…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… c) Huku ukitoa mifano eleza sifa tano za sajili ya siasa.

…………………………………………………………………………………………

10 marks

Back Top